О.Болд: Монгол хувцас дэлхийд эзлэх бидний орон зай Б.ХОНГОРМАА (2007.02.16) Энэ удаагийнхаа зочноор “Торго” салоны загвар зохион бүтээгч О.Болдыг урив. О.Болдын урласан “Хархорин”, “Алтан говь”, “Шигтгээ” зэрэг цуглуулга нь түүний төдийгүй Монголын нэрийн хуудас хэдийнэ болжээ. -Загвар зохион бүтээгчидтэй уулзаж байхад олонх нь зураач мэргэжилтэй байх юм. -Арван жилд байхдаа би хувцас загвар их сонирхдог байсан. Гэвч цагаа тулахаар СУИС-ийн харьяа ДУДС-ийн уран зургийн ангид орчихсон юм. Дүрслэх урлагийн суурь нь уран зураг. Өнгө, дүрс, зохиомж нь дизайн, график, уран баримал, барилга зэрэг урлагийн суурь болдог юм. Тиймээс суурь мэргэжлээр таван жил сурсан надад дизайнер болоход дөхөм байсан. Ер нь уран зураг дээр хувцас загварын бүхий л зүйл харагддаг юм л даа. Тухайлбал, зураг дээр зохиомж гэж ярьж байхад хувцас дээр силуэт гэх жишээтэй. Өнгө будгийн хувьд ч адил. Монгол хувцасны чиг хандлагыг хараад байхад 2000 оноос өмнө нэлээд баруунжсан маягтай байсан. Загварын хувьд ч тэр, материалын хувьд ч тэр. Гаднынхныг дуурайсан, бас гол төлөв авангард чиглэлийн. Харин сүүлийн үед загвар зохион бүтээгчид үндэсний хэв загвараа илүү гаргаж, үүгээрээ амжилт олж болно гэдгийг харж чадсан юм болов уу. Европ хувцсаар, ялангуяа оёдлын арга технологиор Англи, Солонгос, Хонконг зэрэг улстай өрсөлдөнө гэдэг амаргүй. Түүний оронд өөрийн гэсэн загвар, өөрийн гэсэн оёдлын технологиор ялгарах нь арай дөхөм. Монгол хувцсыг манайхаас өөр газар гаргаж ирэхгүй нь мэдээж. Ингэж л бид дэлхийн загварынхны анхааралд өртөж, орон зайгаа олж авна. -Сүүлийн үед дэлхийн хувцас загварын чиг хандлагыг оросууд тодорхойлж байна. Энэ утгаараа орос үндэсний хувцасны хэв маяг түлхүү орж ирсэн гэж үзэж байгаа юм билээ. -Орост хувцас з агвар маш хурдацтай хөгжиж байгаа. Түүнээс гадна оросууд Fashion TV-д өөрийн сувгаа нээсэн. Дэлхийд алдартай дизайнеруудтай эн зэрэгцэхүйц В.Юдашкин зэрэг сайн загвар зохион бүтээгчид төрсөн. Энэ утгаараа өөрсдийн уламжлал соёлыг дэлхийн загварын чиг хандлагад тусгаж өгч байгаа зэрэг зүйл ажиглагддаг л даа. -Үүнтэй ижил манай үндэсний хувцасны элемент дэлхийн хувцас загварын чиг хандлагад тусгалаа олсон тохиолдол бий юү? -Бий. Хүмүүсийн сайн мэдэх нэг жишээ бол Жорж Лукасын найруулсан “Оддын дайн” киноны сүүлийн анги дээр олон үндэстний хувцаснаас тусгасан байдаг. Энд халх эхнэрийн дэргэр үс мөн хавчаараас санаа авсан байна лээ. Бас “Кристиан Диор”-ын Жон Галено байна. Тэр мөн л халх эхнэрийн үсний гэрийг аксессуар дээр тусгасан коллекц гаргасан. -Танай шоуг үзээд гаднынхан манай үндэсний хувцаснаас чухам юуг илүү онцгойлж байх юм. -Өнгө загвар, материалын сонголт гээд бүгдийг нь сонирхоно. Бас аксессуарыг. Ялангуяа, товч шилбэ зэрэг элементүүдийг илүү анхаарч үздэг. Гэхдээ зарим нэг загварыг Хятадынхтай андуурах тохиолдол бий. Яагаад андуурдаг вэ гэвэл манай монгол хувцас Ази дундаа нэлээд нийтлэг л дээ. Тухайлбал, бидний хэлж заншсан лам энгэр Монголоос гадна Хятад, зүүн Азийн орнууд, Япон, Солонгос зэрэг орнуудад их дэлгэрсэн. Энэ бүхнийг монголчуудын байлдан дагуулалтай холбож үздэг юм билээ. Мөн хожим Манжийн дарангуйллын үед манж нар өөрийн хувцсыг эзэлж авсан орны иргэдэд тулгаж өмсүүлэх зэргээр аль болох уусгаж авах бодлого явуулж байснаас үүдэн ийнхүү ижил төстэй болсон тал ажиглагддаг. -Тэгвэл манай хувцас Азийн бусад үндэстнийхээс юугаараа ялгардаг вэ? -Оёдлын арга ажиллагаа юм уу, бэлгэдлийн хувьд бусдаас өөр. Ер нь манай хувцас бусдыг бодвол хэрэглээ, гоёл гэхээсээ илүү бэлгэдэл түлхүү агуулсан. Чимэг зүүлтийн хувьд ч гэсэн бараг дахин давтагдашгүй гэж хэлж болохоор. Бас манай хувцас эмжээр, хошмог ихтэй. Энэ нь нэг талаар хувцасны чимэглэлтэй холбоотой. Нөгөө талаар хувцасны эдэлгээг уртасгадаг сайн талтай. Гуравдугаарт, нөгөө л бэлгэдэлтэй холбоотой. Ялангуяа эмэгтэйчүүдийн хувцсанд өргөн, нарийн хошмог их. Энэ нь эртний монголчууд “Хүний буян заяа хувцсандаа байдаг” гэж үздэгтэй холбоотой. Өөрөөр хэлбэл, буян заяаг эдгээр эмжээр, хошмогоор барьж тогтоож байна гэсэн үг. Гутлын хувьд аваад үзье л дээ. Монгол гуталд ямар ч үдээс, цуурга байхгүй нь нүүдлийн аж ахуй эрхэлж байгаа хүнд өмсөж, тайлахад амар байх болно. Мөн гутлын хоншоор ээтэн байдаг нь дөрөөн дээр сайн тогтоход хэрэгтэй. Монголчууд эртнээс байгаль дэлхийгээ хайрлаж ирсэн улс. Алхаж гишгэхдээ хүртэл чулуу хөндөхгүй гэснээс ийм болсон гэдэг домог ч байдаг. Малгайны орой дээрх сампин гэхэд сумны зэвээс үүссэн бөгөөд бас тэнгэрээ дээдлэн шүтэх үүднээс нударганы дотор талыг заавал номин хөх өнгөөр хийдэг байж. -Үндэсний хувцсыг урлахад энэ мэт мэдлэг их хэрэг болно биз? -Өө, хэрэгтэй зүйл энд тэнд гарсан бол харж л явдаг юм. Угсаатны зүйч Амгалан гуай, бас Энхбат, Хандын Нямбуу гуайн бичиж хэвлүүлсэн зүйлийг олж уншихыг хичээдэг. Гэхдээ чинээнд нь тултал судална гэж хаа байх вэ. Ер нь би “Торго”-д орж ирэхээс өмнө монгол хувцасны талаар бага мэддэг байж. Ер нь ажил хийж байж юм сурдаг юм байна. -Зэргэлдээ улс үндэстний хувьд манай, танай хувцас гэж ялгаж салгах амаргүй юм шиг. Гэтэл ямар ч улс үндэстэн өөрийн соёлоороо бахархаж гайхуулан, аливаа зүйлийн анхдагч байхыг эрхэмлэдэг нь ёс. Энэ тал дээр та ямар бодолтой явдаг вэ? -Манай орны хувьд тухайн нийгмийн байдлаас болоод түүхийн үнэн дарагдаж ирсэн. Бас угсаатны зүйн судалгаа орхигдож, уламжлагдаж ирсэн нь ч ховор. Харин сүүлийн үед “Монгол костюмс” төвийнхөн энэ тал дээр нэлээд дорвитой зүйл хийж, өргөн цар хүрээтэй ажиллаж байна уу даа гэж боддог юм. Би дээр хэлсэн. Манжийн дарлалтай холбоотой ижил төстэй хувцас бий болсон гэж. Гэхдээ зөвхөн төрийн албан хаагчид ноёд түшмэдийн хувцас л ийм байна уу гэхээс энгийн ард түмэн өөрсдийнхөө уламжлалыг авч үлдсэн байдаг юм билээ. -Манай загвар зохион бүтээгчдийн урласан дээл хувцас заримдаа Монголын гэх элементийг нэг дор хэтэрхий цуглуулчихсан мэт санагддаг юм. -Элементүүдийн харьцаа, зохиомжийг тооцохгүй хэтэрхий авангард загвар руу оруулж эвдэх гээд байдаг тал бий. Харин өнгөрсөн “Гоёл” наадамд дизайнеруудын ур чадвар их сайжирсан санагдсан. Өнгөний зохицол, зохиомжийн хувьд ч тэр.Гэхдээ манай дизайнеруудын нэг сул тал бол ижил төстэй загвар гаргаж, бие биенээ дуурайх явдал. Уг нь бусдаас зөвхөн санаа авч өөрийн болговол хангалттай. Би Жон Галено зэрэг гадаадын алдартай дизайнеруудын хийсэн бүтээлээс санаа авч тухайн элементийг монгол хувцастайгаа яаж хослуулбал зүгээр вэ гэдгийг олж харахыг хичээдэг. Түүнээс биш бие биенээсээ хуулаад байх юм бол яваандаа уйтгартай болно шүү дээ. -Тийм л дээ. Та тэгээд хойшид юун дээр илүү анхааръя гэж бодож байна? -Үндэсний хувцасны гол гол элементүүдийг өөрчлөх хэрэггүй юм шиг байгаа юм. Харин зохиомжийн хувьд, бас материал, өнгөөр тоглолт хийж өгвөл зүгээр байх. Дэлхийн хувцас загварын чиг хандлага жил ирэх тусам аксессуар бага, их энгийн тал руугаа болж байгаа юм билээ. 2001 онд Нью-Йоркт болсон террорист халдлагаас хойш нийгэм эдийн засагт, хувцас загварт ч тэр нэг удаагийн бас хэтэрхий үнэтэй биш, харин чанар сайн эдэлгээ урттай хэрэглээг илүүд үзэх болсон тухай уншиж байсан юм байна. Гэвч бид өнгөрсөн аравдугаар сард Францад загваруудаа сонирхуулах үед тэндхийн алдартай дизайнерууд манай хувцасны тансгийг гайхаж байсан. Бас “Хэдийгээр ийм хандлага байгаа ч биднийг дуурайх хэрэггүй” гэж зөвлөж байлаа. -Торгоор хувцас урлана гэдэг өөр бусад материалаас арай илүү ур ухаан шаардах уу? -Даавуу, хагас ноосон материалыг бодвол унана, сунана, агшина гэсэн ойлголт байхгүй. Жаахан даргардуу байдаг юм. Тиймээс бараг материалдаа тохируулж загвараа зохионо доо. Ямар ч байсан торгоныхоо шинж чанарыг бодолцож загвар гаргахгүй бол хөдөлгөөн хязгаарлах ч юм уу байдал ажиглагддаг. Гэхдээ санаагаа баригдмал болгочихгүйн тулд атлас, үслэг эдлэл зэрэг өөр материалтай хослуулна л даа. http://www.mongolnews.mn/

Бичсэн: designer

Торго салоны Дизайнер О.Болдын "Хар хорин" , "Алтан говь" коллекшион " Торго" шовуны зураг Бусад http://www.torgo.mn/-ээс

Бичсэн: designer

Нью Ёорк (artexpos.com) – Нью Ёорк хотноо жил бүр болдог олон улсын үндэсний болон орчин үеийн урлагийн үзэсгэлэн худалдаанд Б. Сувд захиралтай Mongol Costumes загвар зохион бүтээх товчооны дизайнер Баярзул олон үндэстэн ястны хувцасны загвараараа амжилттай оролцсон тухай тус хотоос Ч. Үржинбадам мэдээлж байна. Энэхүү үзэсгэлэн худалдаа нь 500 гаруй галлерей, уран бүтээл хэвлэгч болон дилерүүд, мянга мянган уран бүтээлчид оролцдог дэлхийн хамгийн том экспо юм.

Бичсэн: designer

Х.Мижиддорж: Дизайнер бол зvгээр загвар зохиож, хувцас хийдэг хvн биш by smoz on Tuesday, January 16 @ 14:36:08 MST

“Гоёл-2007” наадмын vндэсний хувцасны тєрєлд шилдэг дизайнераар шалгарсан “Дэгжин” салоны загвар зохион бvтээгч Х.Мижиддоржтой ярилцлаа. -”Гоёл-2007” наадамд vндэсний хувцасны хэдэн загвараар оролцов. Таны загварын онцлог юу вэ? -Манай салон vндэсний хувцасны тєрлєєр долоон загвар мєн гоёлын даашинз, савхин хувцасны загвараар оролцсон. Жил бvрийн “Гоёл” наадам дизайнеруудын ур чадвар, ирэх жилийн загварын хийц єнгийг тодорхойлдог учраас энэ жилийн “Гоёл” наадамд дэгжин маягийн загваруудаар оролцохыг бодсон. Yндэсний хувцасны хувьд тайзан дээр ємсч байгаа загварт монгол дарханы аргаар хийсэн алт, мєнгєн зvvлт чимэглэлийн зvйл хийж байж сvртэй харагдана. Яг одоо vндэсний хувцсанд монгол дарханы аргаар хийсэн зvvлт чимэглэл байхгvй байгаа. Тийм болохоор дарханы ийм зvvлтийг загвартаа хийж єгсєн. Миний зохиосон загварын хувцас бvр дээр ийм зvvлт чимэглэлийг хийснээрээ онцлогтой. Сvvлийн vед монгол vндэстнийг сурталчлахын тулд гоё шинэлэг загвар зохиохыг зорьж байна. Европ маягийн стильтэй, хурц тод єнгєтэй байгаа. Тэгээд уран сэтгэмжийн шилдэг дизайнер гэсэн шагнал хvртсэн. -Yндэсний хувцсыг дэгжин харагдуулахын тулд чимэг зvvлт хийсэн гэлээ. Таны загварт жинхэнэ алт, мєнгє орж чадсан уу? -Ихэвчлэн зэсээр, мєн мєнгєний уусмал оруулаад ширхэг бvрийг зэс, мєнгєєр хийсэн. -Єєр ямар чимэглэл байвал vндэсний хувцас дэгжин харагдах бол? -Хатгамал байна. Гар ажиллагаа ихтэй зvйл хосгvй vнэтэй гоё хувцас болж хvнд таалагддаг. Тийм болохоор манай салон гар ажиллагаа шаардсан зvйл хийхийг илvvд vздэг. -Хурц тод єнгийн загвараар оролцсон гэлээ. Энэ жил vндэсний хувцасны ямар єнгє, загвар зонхилох бол? -Єдєр тутмын хувцасны хувьд монголчууд хятад дээл их ємсдєг. Мєн сvvлийн vед торгыг зvгээр эмжээд л дээл хийдэг. Энэ нь Хятад дээл болж харагддаг. Тийм учраас vндэсний єв уламжлалаа дээдэлж vндэсний загвараа хадгалах нь чухал. Бидний гаргаж байгаа vндэсний єдєр тутмын загвар уламжлалаа сэргээсэн, хээ угалз оёсон байгаа. Монголчуудын хувьд хээ нь хvртэл утга агуулга, бэлгэдэлтэй байдаг шvv дээ. Хvн єнгє дагаж хувцаслах биш, тэр vе єнгє загварыг аваад єєрийн дvр тєрхєндєє тохируулж ємсвєл зvгээр. Yvнийг л тэр жилийн єнгє, загвар гэж ойлгодог. -Yндэсний хувцасны хээ, угалзыг гараараа хийдэг vv? -Сvvлийн vед машинаар оёдог болчихсон. Энэ нь гараар оёсноос хамаагvй цэвэрхэн гоё болно. Гэхдээ гараар оёвол vнэлэгдэшгvй хосгvй бvтээл болно. -Yндэсний хувцсыг торгоноос єєр ямар материалаар хийж болох вэ? -Єєр материалыг торготой хольж хийж болох юм. Хэрвээ холихгvй бол vндэсний гэдэг утгаа алдана. Гэхдээ заавал торгоор хийнэ, єєр материалаар хийж болохгvй гэсэн зvйл байхгvй. -Хvний стиль имиж, донж тєрхєнд тохируулж загварыг зохиодог байх. Та дизайнер хvний хувьд vйлчлvvлэгчийнхээ юуг нь онцолж харж загвар зохиодог вэ? -Хvнийг харангуутаа зан ааш сэтгэгдлийг нь таньдаг гэдэг. Хvнд зориулж гоё загвар зохиохын тулд их хєдєлмєр зарцуулна шvv дээ. Ингэж хийсэн зvйлийг ємсєєд алхаж байгаа хvн эвгvй гишгэхэд л тэр гоё хийсэн зvйл vгvй болдог. Тийм учраас загварыг хvнд тохируулж зохиохоос гадна ямар vед ємсєхийг нь, нvvрний будалт, алхаа гишгээнд нь тохируулбал илvv юм болов уу гэж дизайнер хvний хувьд боддог. Тvvнээс дизайнер бол загвар зохиож хувцас хийж хvнд єгдєг хvн биш. -Та Хятадын загварын наадмаас “Сайн зурж тєлєвлєсєн дизайнер” шагналыг авсан байна. Энэ тухайд? -Ер нь хэд хоног суугаад зурж загвар гаргах нь боломжгvй. Дизайнер хvн юу хийх гэж байгаагаа судлах ёстой. Орчин vед ямар загвар дутагдаад байгааг судлах хэрэгтэй. Yvний дараа загвараа зураад амилуулах нь л сайн зурж тєлєвлєх юм даа. -Та уран сэтгэмжээр загвар зохиохдоо юуг илvv анхаардаг бол? -Тєгс сайхан биш ч гэлээ чадах хэмжээгээрээ хувцас хийхийг зорьж байна. Хийсэн зvйлдээ бардахгvй дутуу байгааг нь олж харж тvvнээс илvv гоё хувцас хийхийг зорьдог. -Толгойн сvрлэг чимэглэлтэй загвар урьд нь байсан уу, эсвэл шинээр зохиосон таны загвар уу? -Чингисийн vеийн ч юм уу, эртний хатны хувцас ийм байсан гэсэн музейд тавигдсан загвар байдаггvй. Ерєнхийдєє vндэсний хувцас ийм байсан гэдгийг л дизайнерууд гаргаж ирдэг. Ном зохиол, судалгаанаас vзэж зохиодог байх. -Дэлхийн шилдэг vндэсний хувцсаар Монгол vндэсний хувцас шалгарсан. Шилдэг болоход юу чухал байсан бол? -Мисс Ундармаа vндэсний хувцас ємсч хоёр удаа дэлхийн тэмцээнд оролцсон. Манай загвар “Шилдэг vндэсний хувцас” гэсэн номинацид шалгарсан байна лээ. Гар ажиллагаа дарханы урлаг нэлээд орсон учраас шилдгээр шалгарсан болов уу. Эцэст нь хэлэхэд, дэгжин алхацгаая гэж монголчууддаа хэлмээр байна.

www.zuuniimedee.mn

Бичсэн: designer

“АМЬДРАЛ ЧИНИЙ ТЄЛЄЄ”... by smoz on Monday, February 26 @ 11:17:38 MST

Хvн гэдэг гурван цагийн хэлхээсэнд амьдрах жамтай. Тэр дундаа єнгєрсєн цагийн амьдрал тvvхээс сургамж авч ирээдvйдээ тэмvvлж амьдрах учиртай. 1937-1939 оны их хэлмэгдvvлэлт бол манай тvvхийн хар толбот он жилvvд билээ. Энэ гашуун vнэн тvvхийг Д.Энхболдбаатарын “Амьдрал чиний тєлєє” жvжиг бидэнд хvvрнэх гэж байна. Энэ жvжиг ирэх сарын 2-нд нээлтээ хийнэ. Жvжгийн ерєнхий зураач Д.ОТГОНЗАЯА, хувцасны зураач дизайнер Б.ЛХАМАА нартай ЖYЖИГТ ОРОЛЦСОНООРОО ЄВЄЄДЄЄ СЭТГЭЛИЙН ЗУЛ ЄРГЄЖ БАЙНА Єрєєнд ороход ерєнхий зураач хоёр зураачийн хамт жигд бус будагтай улаан єнгийн даавуун дээр хэлмэгдсэн хvмvvсийн нэрсийг улаан будгаар бичиж буй харагдав. Нэрсийг харвал Юнрэн.Ч 1879-1938, Юvлхэр. Д 1889-1938, Яринга.Х 1900-1938 гэж бичсэн нь нvдэнд тусав. -Хэчнээн хvмvvсийн нэр бичиж байна? -Зєндєє. Хэлмэгдсэн 26 мянган хvний нэрсээс vсгийн дарааллаар дээжлэн авч бичиж байна. Нэрсийг ажиглаж байхад голдуу 30-аад насны хvмvvс байх юм. 90 настай хvн ч хэлмэгдэж байжээ. Миний євєг эцэг бас хэлмэгдсэн байсан. Энэ жvжгээрээ би євєг эцгийнхээ дурсгалд сэтгэлийн зул єргєж байна. Зарим хvн євєє, эмээгийнхээ нэрийг бичvvлэх гэж авчирч єгч байна. Нэрс бичсэн даавууг театрын зааланд єлгєх юм. Энэ жигд бус будагтай даавуу хvний амийг илтгэж байгаа юм. -Энэ жvжгийн тайзыг ямар онцлогтой тавьж байна вэ? -Энэ жvжгийн тендерт бид “Монголжингоо” багаараа орж шалгарсан. Энэ багийн гишvvд нь vндсэндээ “Монголжингоо” сургуулийн багш нар. Найруулга, зураг, хувцас, жvжгийн хєгжим гээд бvхий л зvйлийг бид єєрсдєє гvйцэтгэж байна. Энэ жvжгийн гол санаа бол хvнийг хэрхэн хэлмэгдvvлж, цуст аллага явуулж байсныг vзvvлэх. Хэлмэгдvvлэлт зєвхєн нэг хvнд бус, айл гэрийн амьдрал, хайр сэтгэл, аз жаргалыг хvртэл хэлмэгдvvлж байгааг єгvvлэхийг зорьсон. Энэ бол Монголын эмгэнэл юм. Энэ санаандаа тохируулж єнгє будгийн сонголт хийсэн. Анх зохиолыг уншихад жvжгийн єнгє нvдэнд харагдсан. Тайз ерєнхийдєє хар саарал, гол онцлох дvрvvдийг єнгєт байдлаар тодотгож vзvvлж байгаа. Хэлмэгдvvлэлт зєвхєн тухайн цаг vед ч бус, энэ цаг vед байгааг давхар єгvvлж буй. Ер нь єргєн хэмжээнд хийгдсэн гэж дvгнэж байгаа. Тайзны хувьд богино хугацаанд олон vзэгдлийг vзvvлж чадах онцлогтой. Єєрєєр хэлбэл, нэг vзэгдэл vзvvлээд хєшиг хаагдаж vзэгчдийг уйдаахгvй гэсэн vг. Шинэлэг болгоныг жvжигт тусгахыг хичээсэн. Тайзны тойргоор эргэдэг хєдєлгєєн дээр давхар эргэдэг шийдлийг хийсэн. -Хэр их судалгаа хийв? -Цэргийн болон Улс тєрийн хилс хэрэгт хэлмэгдэгсдийн дурсгалд зориулсан музейгээр явж нэлээд судалгаа хийлээ. Цагаатгах ажлыг удирдан зохион байгуулах улсын комиссоос зохих зєвлєгєє авсан. Архивын бичиг баримтаас харахад 7000 гаруй эмэгтэй хvн буудуулсан юм билээ. Одоогийн залуус хэлмэгдvvлэлтийн талаар тєдийлєн мэдээлэл, ойлголт байдаггvй. Тэгэхээр энэ жvжгийн тvvхэн vнэ цэнийг vнэлж баршгvй. Б.ЛХАМАА: ЖYЖГИЙН ХУВЦАСНЫ ЄНГЄН ДЭЭР ИХ АЖИЛЛАСАН -Манай уншигчдад єєрийгєє танилцуул- на уу? -Би “Монголжингоо” дээд сургуульд хувцасны дизайнер багшаар ажилладаг. Энэ жvжигт хувцасны зураач, дизайнераар ажиллаж байна. Жvжиг 1937 оны их хэлмэгдvvлэлтийн тухай єгvvлдэг. Бид юуны ємнє тухайн нийгмийн шинж байдал, холбогдох музей зэрэг газруудаар явж сар гаруй судалгаа хийсэн. Yvний дvнд тvvхэн цаг vеийн хувцсыг жvжгийн vзэл санаатай уялдуулан гаргаж ирсэн. -Жvжгийн сургуулилтаас харж байхад лам нар саарал дээл ємссєн байх юм. Энэ ямар учиртай вэ? -Тухайн нийгмийн амьдрал бvрхэг саарал байсан учраас тvvнийг хувцсанд тусгаж жvжгийн бvхий л давхаргын хувцсыг хєх саарлаар шийдэж єгсєн. Урьд ємнєх жvжгvvдэд лам нарын хувцсыг бодитоор нь буюу шар, улаан гэсэн тод єнгєєр vзvvлдэг байсан. Их хэлмэгдvvлэлтийн он жилvvд лам нарын хувь заяанд хvндээр тусч байсныг харуулахын тулд тэдний хувцсыг хєх саарлаар хийсэн. Орхимж нь хvртэл саарал. Сонин шийдэл болсон юм. Ер нь єнгєн дээр их ажилласан. Yvгээрээ онцлог гэж болно. Єнгє гэдэг бvхний илэрхийлэл байдаг. Зарим нэг гол дvрийн хувцсыг тод єнгєєр хийсэн. Тухайлбал, Заяын гэгээний Лхаадан аграмбын дээл орхимж нь уламжлалт єнгєєрєє байгаа. Энэ нь дээд гэгээн хvн гэдгийг илэрхийлж байгаа юм. Мєн гол дvр болох Дvvрэнжин бvсгvйн хувцас бусдыгаа бодвол арай гэгээн саарал єнгєтэй. Тэгш-Идэртэй хайр сэтгэлээрээ амьдарч байхдаа тэнгэр шиг єнгєтэй дээлтэй байснаа амьдралын эрхээр Дарамбалсантай амьдрах vед дээлний єнгє солигдож хєх сааралд хувирч байгаа. Ер нь аграмбын хувцас хийхэд нэлээд судалгаа шаардагдсан. Тэр vеийн аграмбууд их уран хийцтэй малгай ємсдєг байж. Ердийн vед ємсдєг, хурлын vед ємсдєг малгай ялгаатай байсан байна. Энэ талаар бурханч лам Г.Пvрэвбатаас лавлаж, зураг хєргийг авсан. -Энэ жvжигт зориулж хэдэн хувцас оёод байна вэ? -Нийтдээ 17 цэрэг офицерын иж бvрэн дvрэмт хувцас, 12 лам, ард иргэд эмэгтэйчvvдийн хувцсыг оёсон. Том бvрэлдэхvvнтэй жvжиг гэж ойлгож болно. Нэг зvйл хэлэхэд, цэрэг офицерын хувцсыг хийхдээ бодит загварыг хуулбарлаагvй. Yзэл санаатай уялдуулж жаахан эвдэж шийдсэн зvйл бий. Цэрэг офицеруудын хувцсанд ногоон єнгийг тодотгож єгсєн байгаа. Ер нь энэ жvжигт нийгмийн давхаргыг тодотгож байгаа єнгє нь бусад анги давхаргад давтагдахгvй байгаа. Ард иргэдийн дээлийг хєхєлбєр єнгєєр эмжсэн. Энэ єнгє нь цэрэг офицерын хувцсанд давтагдахгvй байх жишээтэй. -Ємнє нь театрын хувцасны зураач дизай- нераар ажиллаж бай-сан уу? -2002 оноос хойш, хаврын “Гоёл” наадамд оролцож байна. 2003 онд “Гоёл”-д гоёлын хувцасны загварын Гран-при шагналыг хамтлагаараа хvртэж байсан. Ер нь би Хvннvгийн эд єлгийн зvйл, хувцсыг судалдаг. Энэ сэдвээр магистрын зэрэг хамгаалсан. Хамгийн сvvлд 2006 онд мэргэжлийн дизайнеруудын “Гоёл” наадамд бvтээлээрээ оролцоод ОХУ-ын “Имиж” тєвийн шагнал авсан. Театрын хувцасны зураачаар урьд нь ажиллаж байсангvй. Энэ ажил их хєдєлмєр шаардсан, бас их сонирхолтой юм байна. Бид хувцасны загвар зохион бvтээхдээ аль болох шинэ чєлєєт санааг гаргадаг. Гэтэл театрын хувцас зохион бvтээх нь жаахан єєр. Хувцсыг жvжгийн vзэл санаа, тvvхэн цаг уялдуулах гээд их нарийн ажиллагаа юм. Ер нь жvжиг олон талын хамтын хєдєлмєрєєр бvт- дэг нь харагдаж байна. Энэ жvжгийн зохиолыг уншиж байхад єнєєдрийн залуус эмээ, євєєгийнхєє хэлмэгдvvлэлтэд єртєж байсан тvvхэн цаг vеийг ойлгож мэдрэх хэрэгтэй юм байна гэдэг бодол тєрж байсан.

www.zuuniimedee.mn

Бичсэн: designer

“Шилмэл загвар “ХХК-ийн захирал, хатагтай Ч.Оюунцэцэг: Энэ ажлаа хийгээд үүгээрээ дуусна гэж бодож явсаар өдийг хүрсэн

Дэлхийн 38 орноос шалгаруулан Испани улсаас олгодог “17 th international award for excellence in products & services ” шагналыг Монгол Улсын “Шилмэл загвар” ХХК-ийн хамт олон хүртжээ Мэргэжилдээ зүрх сэтгэлээ өгсөн олон эмэгтэйгийн нэг нь Оюунцэцэг захирал юм. Тэр үеийн хэллэгээр ЗХУ-ын дээд сургуульд загвар зохион бүтээгчийн мэргэжил эзэмшсэн түүний амьдрал, хувь заяа өдгөө баруун дөрвөн замын дунд дүнхийх “Шилмэл загварын ордон”-той салшгүй холбоотой. Монголын хувцас загварын ертөнцөд ихийг хийж бүтээсэн түүний хөдөлмөр зүтгэл, сүүлийн үед ахиц дэвшилттэй яваа энэ салбарын үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлсөн. Элдэв, амбиц нэр төр хөөцөлддөггүй “Шилмэл загвар” ХХК-ийн хамт олны ажлын ололт, амжилтыг дэлхий ажиглаж байсан байх юм. Нэг л өдөр энэ хамт олон дэлхийн 38 орны үйлдвэр, үйлчилгээний салбарын сайчуултай зэрэгцэн зөвхөн хувцас загварын чиглэлээр Монголын “Шилмэл загварын ордон” шалгарсан гэсэн баярт мэдээг дуулаад чихэндээ итгээгүй гэдэг. Бид хатагтай Оюунцэцэгтэй Испани улсаас шагналаа хүртэж ирээд тун удаагүй байхад нь уулзсандаа баяртай байна. -Танд болон “Шилмэл загвар” ХХК-ийн хамт олонд олон улсын нэр хүнд бүхий шагнал хүртсэнд баяр хүргэе. Энэ шагналын тухайд манайхан нэг их сайн мэдэхгүй байх? -Испани, Мадридаас захидал ирсэн. Тэр захидалд “ОУ-ын бизнесийн шилдэг бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ” гэсэн шагналд танай байгууллага шалгарсан тул шагнал гардуулах ёслолын ажиллагаанд ирж оролцоно уу” гэсэн урилга байсан. Ингээд манайхаас төлөөлөн хоёр хүн оролцож шагналаа гардан аваад, хилийн чанадад тусгай амжуулах ажил байсан учраас хэсэг саатаад ирлээ. Энэ үйл ажиллагаанд 38 орны үйлдвэр үйлчилгээ эрхэлдэг байгууллагууд оролцсон. Тус байгууллагууд номинациудаар олгосон шагналыг гарддаг. Загварын чиглэлээр гэхэд жилдээ зөвхөн нэг байгууллагад олгодог шагналыг “Шилмэл загварын ордон”-ы хамт олон хүртсэн. Нэр хүнд бүхий шагналын эзэн болсондоо манай хамт олон баяртай байгаа. -Энэ нь хэдэн жилийн түүхтэй арга хэмжээ вэ? -Энэ жилийнхтэй нийлээд 37 дахь удаагийн арга хэмжээ юм билээ. ОУ-ын байгууллагын хамтарсан шагнал. -Монгол улс зөвхон загварын чиглэлээр шагнал авахад бусад орны бизнесмэнүүдийн сонирхлын гадуур өнгөрнө гэж байхгүй байх? -Бөс даавуу үйлдвэрлэгч компанийнхан арга хэмжээнд оролцсон. Тэдэнтэй уулзаж, санал бодлоо солилцсон. 38 улсын лидерүүдэд өөрсдийнхөө үйл ажиллагааг танилцуулах бололцоо олдсон л доо. Латви, Литви улсын худалдааны төлөөлөгчид энэ чиглэлээр хамтран ажиллахыг их сонирхож байсан. Тэднээр дамжуулаад цаашид загварын байгууллагатай холбогдох боломж нээгдсэн. -”Шилмэл загвар” зөвхөн монголдоо биш, дэлхийд танигдсан брэнд боллоо? -Манай үйлчилгээ хүмүүст хүрсэн байна. Ер нь “Шилмэл загвар ” гэсэн брэнд аль эрт бий болчихсон гэж боддог. Монголын “Шилмэл загварын ордон”-ыг чухам ямар шалгуураар ийнхүү шагналд тодорхойлсон гэдгийг бид гайхаад байгаа. Монголоос манайхыг тодорхойлоогүй юм билээ. “Бид өөрсдөө танайхыг судалж шалгаруулсан. Манайх олон улсын түвшинд судалдаг” гэж хэлсэн. Судлаад үзэхээр энэ шагналыг дэлхийд нэртэй том компаниуд хүртэж явсан байдаг. Энэ удаад Азиас Филиппин, Монгол улс шагнал гардсан. Манайхны урласан Европ чиглэлийн загваруудыг тэд сонирхож байна лээ. Ер нь Монгол улс дэлхийд тодорхой хэмжээгээр загварын түвшинд танигдаж байгаа юм байна гэсэн бодол төрсөн. Монголын “Шилмэл загварын ордон”-оос гээд танилцуулахад хүмүүс халуун дотно алга ташилт бэлэглэж, харьцаж байгаа нь хүртэл арай л өөр санагдсан . Бид “Цорын ганц загвар” гэсэн үйлчилгээ үзүүлдэг -”Шилмэл загварын ордон” та хоёрыг хөндлөнгийн хүмүүс хүртэл салгаж ойлгохын аргагүй болсон гэдэгтэй та маргахгүй байх. Харин энэ байгууллагатай хувь заяагаа холбохдоо ийм олон жил ажиллана гэсэн төлөвлөгөө байсан уу? -Би 10-р ангиа төгсөөд Украйны Киевийн Хөнгөн үйлдвэрийн дээд сургуульд хувцас загварын мэргэжлээр суралцсан. Монголоос загварын чиглэлээр суралцагчдын хувьд анхдагч нь би байлаа. Төгсч ирээд тэр үеийнхээр бол “Шилмэл загвар зохион бүтээх товчоон”-д загварчин, ерөнхий зохион бүтээгч, дэд захирал, тэгээд захирал болсон. Одоог хүртэл байгууллагаа ч солиогүй, мэргэжлээ ч солиогүй яваа. Төгсөж ирсэн даруйдаа загварчин байлаа. Олон жил удирдах ажил хийж, мэргэжлийн баг бүрдүүлэх тал дээр гайгүй туршлагажиж л явна. Намайг төгсч ирэх үед хувцас загварын үйл ажиллагаанд менежмент их дутагдалтай үе таарсан. Номын дуу сонссон хүн чинь тэр бүгдийг мэргэжлийн байгууллагын хэмжээнд хүргэх байдлаар ахиулж ажилласан. Одоо бол ордны хэмжээнд ажиллах бололцоотой болсон гэж бодож байгаа. -Удирдах ажил хийж байгаа ч гэсэн хааяа загвараа зохион бүтээж кайф авъя гэж боддог уу? -Цаг бараг гардаггүй байсан. Миний ажил МДХ-той нэлээн уялдаатай. Тэнд тодорхой хэмжээний сонгуульт ажил хийдэг. -Жирийн хүмүүс “Шилмэл загварын ордон” гэхээр дээдсүүдийн үйлчилгээ гээд сүрдсэн маягтай. Танайхан үйлчлүүлэгчдэд ямар нэгэн ялгавар тогтоодог уу? -Тийм биш. Ер нь дизайнеруудын оюуны бүтээлийг өндрөөр үнэлж, дизаийер хүнээр загвар гаргуулаад, зөвхөн өөртөө зориулсан үйлчилгээ авна гэдэг мөн чанартаа маш үнэтэй байх ёстой юм. Манайх өндөр ашиг гэхээсээ хүмүүсийнхээ худалдан авах чадварт түшиглээд бусад захиалгын газруудтай бараг ойролцоо жишиг үнээр үйлчилдэг. Давуу тал нь гэвэл мэргэжлийн дизайнерууд зөвлөгөө өгч, тухайн үилчлүүлэгчийн имижд тааруулахад маш их анхаардаг. Сүүлийн үед бид “Цор ганц загвар” гэсэн үйлчилгээ үзүүлж байгаа. Манайд хийгдсэн загвар хэзээ ч давтагдахгүй. Ер нь манай костюмыг хүмүүс их таалдаг. Тийм болохоор костюм, гоёлын, үндэсний хувцасны захиалга маш их байдаг. -Танай дизайнерууд хаана төгссөн мэргэжилтнүүд вэ? -Сүүлийн үед Хятадад бэлтгэгдсэн дизайнерууд ажиллах болсон. Тэд мэдээж сургууль төгсөж ирүүтээ чадвартай дизайнерын хэмжээнд ажиллаж чадахгүй. Туршлагатай дизайнеруудаас суралцах шугамаар мэргэжлээ эзэмшдэг. Хийж буй ажил нь тэдэнд маш том сургууль болдог. -”Өвлийн Гоёл” наадам та бүгдийн ажлын салшгүй нэг хэсэг тийм үү? -1988 оноос эхэлж “Өвлийн Гоёл” наадмыг зохион байгуулсан. Анх “Өвлийн гоёл”-ыг зохион байгуулж байхад их л залуухан байсан даа. Одоо бол “Гоёл” хүмүүсийн хүсэн хүлээдэг наадам болсон байна. -Энэ жилийн наадам өмнөх жилүүдийнхээсээ хэр ялгаатай болох бол? -Хөдөө орон нутгаас дизайнер, загвар өмсөгчид оролцоно. загвар өмсөгч чинь бараг мэргэжил болчихлоо. Энэ жил тодорхой хугацаагаар мэргэжсэн загвар өмсөгчдийг түлхүү оролцуулна. Одоо загвар өмсөгчид маань нэгдсэн бэлтгэлд хамрагдаж байгаа. Үзэгчдийн хувьд ч шинэ зүйлд дасаж, хуучнаасаа салж чаддаггүй хүнд л байдаг сэтгэхүй давамгайлдаг болохоор энэ нь арай дөхөмтэй байх. Зөв алхаж, зөв харьцаж сурах нь эмэгтэй хүний эрхэмсэг оршихуй -Танай хамт олон “Гоёл”-д ямар нэг сюрприз барих байх? -Түүнийг урьдчилж хэлмээргүй байна. -”Шилмэл загварын ордон”-д загварын дамжаа хичээллэдэг. Гэхдээ энд заавал загвар омсөгчийг бэлтгэдэг гэж хүмүүс буруу ташаа ойлгох хэрэггүй байх? -Тухайн хүүхдийн гоо зүйн хүмүүжил, түвшинг нь дээшлүүлэх зорилгоор анхан шатны сургалтанд суухад нэг сарын дараа тэс өөр хүүхэд болчихдог. Зөв алхаж, зөв харьцаж сурах нь эмэгтэй хүний эрхэмсэг оршихуй шүү дээ. Сүүлийн үед өмд их өмссөнөөс хүүхдүүдийн алхаа их өөрчлөгдсөн. Манай сургалтанд 28 настай хүн ч явдаг. Хүн зөв алхаж суръя гэж шийдсэн тохиолдолд хэдэн настай ч суралцаж болно шүү дээ. Нас тогтсон эмэгтэйчүүдэд хандаж хэлэхэд аэробик бол манай сургалтын салшгүй нэг хэсэг юм. “Шилмэл загварын ордон” шинэ байранд орсноор мэргэжлийн загварын ордны дэлхийн жишигт нэлээн ойртсон гэж бодож байгаа. Загварын шоу зохиох заал, үйлдвэрлэлээ явуулдаг цех, сургалт хийдэг заал, захиалгын салон, загварын фитнессийн өрөө гээд шаардлагатай бүхэн байна. Иж бүрнээр нь тохижуулсан. Гэхдээ бидэнд хийх зүйл их байна. -Олон жил үйл ажиллагаа явуулсан хуучин байр чинь хэдий ээлтэй ч гэсэн дорвөн замын дунд дүнхийсэн шинэ байранд ороод үйл ажиллагаа өргөжүүлнэ гэхээр танай хамт олон баяртай байсан уу? -Тийм. Хуучин байр маань хэдийгээр ээлтэй ч гэсэн одоогийн шаардлагыг хангахааргүй болсон. Тэнд хоёр байгууллага байсан учраас нэгийнх нь явуулж байгаа үйл ажиллагаа нөгөөгийнхөө үйл ажиллагаанд зохицохгүй гэх мэтчилэн дотоод асуудал их. -Таны хувьд 10 жилийн дараа шилмэл загвар хэр өргөжсөн байх бол ? -10 жилийн өмнө ийм хэмжээнд хүрэх болов уу яах бол гэж эргэлзэж байсан. Хуучин байшинд байхад мэргэжлийн хэмжээнд ажлаа хийгээд гүйцэтгэж байсан болохоор олонд танигдсан. Одоо өөрийн байртай болсон учраас өөрийгөө бүрэн дайчлах боломж улам их боллоо. Үйлчлүүлэгчид маань энэ байранд дагаад л ирсэн. -Танай бүтээгдэхүүнийг амилуулдаг загвар өмсөгчдийн тухайд та ямар бодолтой явдаг вэ? -Хамгийн агуу нь гэвэл тол модель Одгэрэлийг нэрлэнэ. Энэ хүн 20 жил загвар өмсчихлөө. 20 жилийн өмнөх загвар өмсөгчийн шаардлага байсан билээ. Энэ хугацаанд өөрийгөө дайчлаад, цаг үедээ тохируулж хөрвөөд явна гэдэг бол хэрийн хүнд байхгүй чанар. -Анх загварын ертөнцөд орж ирэхэд хөгтэй явдал нэлээн тохиолдож байсан байх? -Анх намайг сургуулиа төгсөж ирэхэд буюу 1986 онд загвар үзүүлэлт гэдэг нь ингэж оёсон, ингэж бүтээсэн гэдэг тайлбартайгаар зүгээр алхуулаад л үзүүлдэг байсан. Тийм өнгийн хүрмийг халаасанд нь тийм оруулга хийж урлав гээд л, яагаав Оросын “Эрдэнэ нуусан гар” кинонд гардаг шиг. /инээв. сур/ Одоо тэр үетэй харьцуулбал тэс өөр болжээ. Ер нь загварын ертөнцөд өөрийн мэдрэмж, авьяас байхаас гадна нүд тайлах хэрэгтэй. Намайг төгсөөд ирэхэд ОУ-ын үзэсгэлэнд ганцааранг минь баахан хувцастай явуулахад их сандарч билээ. Энэ ч үүднээс би дизайнерууддаа нэлээн хатуу шаардлага тавьдаг. Тэдэнд итгэл хүлээлгэх, өөрсдөөр нь чөлөөтэй бодож сэтгүүлэх зарчмыг баримталж ажиллуулдаг. Хилийн чанадад явуулж, нэг ёсондоо нүдийг нь тайлуулдаг. Дизайнерууд жилдээ дор хаяж нэг нэг удаа гадагшаа явдаг. Өдий хүртэл нөхөр маань л тусалж, дэмжиж ирсэн -Таныг монголдоо төгсөөд ирэхэд хамгийн анхны багш нь ямар хүн байсан бэ? -Тэр үед зураач, дизайнер, технологчид нь сайн хүмүүс байсан. Бие даагаад нэг бүтээгдэхүүнтэй “ноцолддог” учраас үйлдвэрээс ялгаатай нь суралцах боломж илүү өргөн. Оёдлын үйлдвэрүүдэд хуваарилагдсан зохион бүтээгчид хөгжихөд жаахан дутагдалтай. Намайг загварын ертөнцөд анх хөтөлсөн дарга маань загварын мэргэжилтэн Цэндсүрэн гэдэг хүн байлаа. Тэр хүнээс суралцсан зүйл их бий. -Танай гэр бүлийн хүн чинь юу хийдэг вэ ? -Манай гэр бүлийн хүнийг Г.Болдбаатар гэдэг. Инженер мэргэжилтэй хүн бий. Бид хоёр хүүхэдтэй. -Хүүхдүүд нь таныг мэргэжлийг өвлөх болов уу? -Манай хүүхдүүд зураг зурах авьяастай. Манай аав зураач хүн. Тэгэхээр энэ мэргэжлийг сонгоход аавын минь авьяас надад нөлөөлсөн байх. Аав Хэнтийн, ээж маань Ховдынх. Ээж насаараа цэргийн эмч хийсэн. Хүний унаган хүмүүжил тодорхой хэмжээнд төлөвшихөд их нөлөөлдөг гэж боддог. -Тухайн үедээ дизайны чиглэлээр суралцана гэдэг нэлээд этгээд сэтгэлгээтэйд тооцогдоно биз? -Тэгэлгүй яахав. Манай аав, ээж хоёр чинь хоёулаа Орост сургууль төгссөн. Тухайн үед хойно төгссөн хүмүүс их өөр сэтгэлгээтэй. Аав, ээж хоёр багаасаа хотод өссөн. Тухайн үед нэг гэр бүлийн хоёр сэхээтэн байх чинь ховор тохиолдол шүү дээ. Бид аав, ээжээсээ дөрвүүлээ. Биднийгээ ч их дээд сургууль төгсгөж сайхан сайхан мэргэжил эзэмшүүлсэн буянтай хүмүүс. Бид өөр өөр мэргэжил эзэмшсэн ч зүс царай, зан чанар, хүмүүжлээрээ их төстэй. Том ах минь мөн л үйлдвэрлэлийн инженер хүн. Энэ чиглэлээрээ бизнес эрхэлж байгаад өөд болсон. -Аавдаа загнуулах зүйл хийж байв уу. Таныг хараад байхад их дөлгөөхөн хүн шиг санагддаг? -Манай аав, ээж хоёр биднийг нэг их загнаж байгаагүй. Загнуулдаггүй хүүхдүүд их чөлөөтэй байдаг. Аав, ээж загнахгүй юм чинь гээд элдвээр хэл ам таталж үзсэнгүй. Бид их гэрсэг хүүхдүүд байлаа. -Тухайн үедээ загвар өмсөгч, загвар зохион бүтээгчийн ховорхон мэргэжилтэй бүсгүйг гэр бүлийн хүн нь хэр зэрэг ойлгодог байсан бол? -Анх гэрийн сайн эзэгтэйн үүргийг гүйцэтгэж чадахгүй, цаг наргүй ажилтай болохоор манай хүн жаахан ойлгохгүй талдаа ханддагсан. Гэвч энэ байдал удаан үргэлжлээгүй ээ. Манай гэр бүлийн хүн хожим нь миний ажлыг их сайн ойлгож дэмждэг болсон. Энэ бизнес эрхэлж өдийг хүртэл манай нөхөр л их тусалж дэмжиж байлаа. Хоёр хүүх маань биеэ даасан гэр амьтай хүүхдүүд. Өөрсдийнхөө юмыг өөрсдөө угаагаад л… Хүүхдүүдээ муухай хоол хийсэн ч “сураг” гэж бодоод нөхөр бид хоёр дуугүй л өнгөрдөг. -Шантрах үе байсан уу? -Ер нь шантрах юм гардаг ч яагаад ч юм надад өөр ажил хийе гэсэн бодол ерөөсөө төрөөгүй. Энэ ажлаа хийгээд үүгээрээ дуусна гэж бодож явсаарөдийг хүрсэн. Сургуулиа төгсөөд ирэхэд энэ чиглэлээрээ багшил гэдэг санал тавьсан ч хэрэв багшилсан бол тийм ч удаан ажиллахгүй байсан болов уу. -Таны хувьд эмэгтэй хүний хамгийн эрхэмлэх ёстой зүйл юу вэ? -Эмэгтэй хүн сайн ээж, сайн эхнэр байхёстой гэж боддог. Хамгийн гол нь хүн шударга хүнлэг байх ёстой. Хүнлэг байгаад тэнүүн байсан хүний ажил ямар ч байсан бүтээд байгаа санагддаг. Ямар ч байсан болно доо гэж бодоод явахад ажил бүтээд байдаг. Зайцевийн загварын шоу миний сэтгэлээс ер гардаггүй -Олон эмэгтэй хүнтэй ажиллахад ой мод урттай богинотой гэдэг шиг сайн муу санаатай хүнтэй таарч л явсан уу? -Янз бүрийн хүнтэй таарч байгаа юм. Сэргээд босоод иртэл сайхан үг хэлдэгхүнч байсан. Сэтгэлээр унаж байхад нь унагаад хаях юмсан гэсэн хүмүүс ч байсан. Итгээд хамтраад ажиллаж байсан хүмүүс зах зээлд ороход танигдахын аргагүй болоод мөнгө чухал юм шиг зан гаргаж л байсан. Тэр хүмүүст цаг хугацаа харуулана даа гээд л холдоход үнэхээр цаг хугацаа харуулж байгаа юм. Ер нь хүнд мөнгө гол биш сэтгэл гол шүү дээ. -Та мэргэжилдээ үнэхээр дур сонирхолтой юм. Залуу хүүхдүүдтэй ажилладаг болохоор өөдрөг сайхан явахад нөлөөлдөг үү? -Би ер нь бэрхшээлийг тоодоггүй. Тэгээд энд чинь муу юм бодохын аргагүй шүү дээ. Залуу сайхан хүүхдүүд, гоё хувцас гээд дандаа л гэрэл гэгээтэй зүйл дунд амьдарч байна. Илүү гоё зүйл олж харахын төлөө л тэмүүлдэг. Уг нь сайн эзэгтэй байх ёстой. Сүүлийн үед муу эзэгтэй болчихоод байна. Манай нөхөр арын ажлыг хийж байна. Долоо хоногт нэг удаа л хоол хийж байна. -Таны хобби? -Оюутан байхдаа спортоор их хичээлдэг байлаа. Одоо бол кино үзэх, гадагшаа явж юмыг харьцуулж үзэх дуртай. Тэнд очоод хүмүүс нь юу өмсөж байгааг хардаг. Дэлгүүрээр ороод ямар бараа хамгийн их гүйлгээтэй, энэ зах зээлд ноёлж байгааг харах ч сайхан шүү. Энд тэндхийн загварын шоуг их үздэг. Европын орнуудын ихэнхийг үзсэн. Зайцевын загварын ордны шоу миний сэтгэлээс ер гарддаггүй. Тэдний костюмийн загварууд нь маш их таалагдсан. -Монголын загварын ертөнцөд ийм л юм дутуу байна даа гэх бодол төрж байсан уу? -Шинэ дизайнеруудад сайн юм шиг, атгаг, хорон юм санаатай хүний ажил бүтэхгүй байгаа юм шиг дэмжээсэй гэж боддог. Хамгийн гол нь дизайнеруудад материалаг бааз дутуу байдаг учраас ажиллахад их хүндрэлтэй. Нөгөө талаас загвар үзүүлж байгаа охидын нь илүү харна уу гэхээс яг загварын бүтээлийг ойлгож тогтож харах үзэгч ховорхон байдаг. Түүний цаана олон хүний хүч хөдөлмөр шингэдэг гэдгийг ойлгож үзэж харж байгаасай гэж хүсдэг. Захиалагчидтай уулзаж, санал бодлоо солилцоход хүмүүсийн сэтгэлгээ харьцангуй өөрчлөгдвж байгаа нь анзаарагддаг. Энэ нэг талын дэвшил юм. Хувцас гэдэг хэрэглээ биш урлагийн нэг төрөл гэдгийг хүмүүс мэдэрч эхэлсэн. Үүнд “Шилмэл загварын ордон”-ынхон ч нэлээд үүрэг гүйцэтгэсэн гэж боддог. -Материалаа хаанаас нийлүүлдэг вэ? -Бид материалаа олон газраас авдаг. Италиас нарийн ноосон материал авдаг. Уг нь дизайнер гэдэг чинь өөрсдөө даавуугаа гаргаад, бэлэн бүтээгдэхүүн болгох дараагийн шатны ажилдаа орох ёстой. Манайд тийм бололцоогүй учраас бэлэн материал дээр ажилладаг. Гадаадын дизайнеруудыг харахад загварчилгааны ажлаас илүү загвартаа тохирох шинэ материал зохиож, захиалах тал дээр илүү ажилладаг. Бид голцуу өргөн хэрэглээний материалыг худалдаж авдаг. Том дизайнеруудын захиалсан шинэ материалыг авахад асар үнэтэй. Бид Европоос костюмын даавуугаа, гоёлын даашинзны материалаа голчлон азийн орнуудаас авдаг. Улсын нэр сүртэй холбоотой том арга хэмжээнд оролцохоор явж байгаа хүмүүс ихэвчлэн манайхаар хувцсаа хийлгэдэг. -Ажлаасаа хэсэг хугацаагаар холдоод жигтэйхэн санасан үе байсан уу? -Тийм үе ховор шүү. Ер нь ажлаасаа холдсон үед ажил руугаа л тэмүүлдэг. Миний ихэнх цаг ажил дээр өнгөрдөг. -Удирдагч эмэгтэйн хувьд ажилтнууддаа ямар тавьдаг гол зарчим юу вэ? -Хамгийн гол зарчим бол шударга ажиллах ёстой. Худлаа хэлээд хоосон яриад явахыг тэвчдэггүй. -Энэ хугацаанд хэр олон хүнийг ажлаас нь халсан бэ? -Халагдсан хүмүүс бий. Манайд ажиллаж байгаа эмэгтэйчүүдийг харахад ихэнх нь өрх гэр толгойлсон байдаг. Тэр болгоныг халаад байхыг боддогүй. Н.Энгүүн Зиндаа /2006.12.08/

http://news.banjig.net/

Бичсэн: designer

МОНГОЛ КОСТЮМС ТӨВ

VЙЛ ЯВДЛЫН ТОВЧООН

Бичсэн: designer

Дизайнер оюутан залуучуудын мэдээллийн тєв

    ДОЗМТ нь дизайны урлагийн чиглэлээр суралцаж буй оюутан сурагчид сонирхогчид болон энэ урлагт хїчээ сорьж уран бїтээлээ туурвих гэсэн хїсэлтэй залуусыг хамтран ажиллаж харилцан бие биеэсээ суралцан цаашид єєрийн арга барил хэв маягаа тодорхойлон хєгжїїлж, улмаар монголын дизайны урлагийг хєгжїїлэхэд  бодитой хувь нэмэр оруулахад тус дєхєм болох зорилгоор байгуулагдсан юм. Бид 1997 оны 11 сард уг тєвийг албан ёсоор їїсгэн байгуулж їйл ажиллагааны зорилго чиглэл, цаашдын зорилтоо тодорхойлсон юм. Манай тєвийн їйл ажиллагааны гол чиглэл нь уран бїтээлч залуучуудын шинэ санааг дэмжин бодит бїтээл болгох, хийсэн бїтээл, тєсєл санаачлагыг дэмжин уран бїтээлийн їзэсгэлэн, тайлан тоглолт, їзїїлбэрийг нийтийн хїртээл болгох , урлагийн урсгал чиглэлээр сонгон туурвисан эрдэм шинжилгээний илтгэлийг дизайны чиглэлээр суралцдаг оюутнуудын сургалтын судлагдахуун болгох, нээлттэй хэлэлцїїлэг маргааны журмаар шинэ їзэл бодол чєлєєт сэтгэлгээг хєгжїїлэх зэрэг олон тєрлийн ажил зохион байгуулах явдал юм. Бид хїїхэд залуучууд болон нийт хэрэглэгчдийг  ахуйн болон тансаг хэрэглээний єргєн сонголттой шинэ цаг їед  гоо зїйн   єндєр мэдрэмжтэй, єєртєє итгэлтэй єєдрєг амьдрахад дизайны урлаг хичнээн чухал зайлшгїй болохыг уран бїтээлээрээ ойлгуулж мэдрїїлэх чухалчилдаг билээ.. ДОЗМТ нь ТИС ийн ХЄЇТС,СУИС-ын ДУДС,УЭДС,ЇЇТДС , "Ногоон морь" "Модерн арт" зэрэг сургуулиудтай хамтран ажиллах, мєн гадаадын их дээд сургуулиудын дизайнер оюутан залуустай холбоо тогтоон харилцан суралцах боломж уудыг судалж байна.Манай тєвд Монголын шилдэг дизайнер оюутан залуус нэгдэж хамтран ажилладаг бєгєєд энэ тєвийг санаачлагч дизайнер Мєнхдэлгэр, Ариундэлгэр нар єєрсдийн уран бїтээлээрээ "Хувцас биш хувцас " нэртэй тайлан тоглолтоо їзэгчдэд толилуулж олны талархлыг хїлээсэн билээ. Миний зурсан зураас, дїрс бїхэн миний амьдралын агшин бєгєєд бодож сэтгэснээ зурж дїрслэх нь танд барьж буй итний эрхэм нандин бэлэг бєгєєд харин би бол таны анд нєхєр юм шїї. Мєнхдэлгэр                                          http://www.owc.org.mn/masox/salbaruud.htm 

Бичсэн: designer

Yндэсний гоёл Монгол дээл єдєр тутмын хэрэгцээнээс гарч баяр ёслолын vед л ємсєж хэрэглэдэг бэлгэ тэмдгийн шинжтэй болсон гэхэд хилсдэхгvй.

Бичсэн: designer

Чєлєєтэй сэтгэж чадвал бид хэний ч дор орохгvй Загвар зохион бvтээгч Ч.Ганчимэг олон улсын загварын наадамд оролцож шагналт байранд шалгарчээ. Тvvнтэй уулзаж загварын чиг хандлага, уран бvтээлийн тухай хєєрєлдлєє.-Олон улсын загвар зохион бvтээгчдийн наадамд оролцох саналыг хэдийд авсан бэ? -Манай сургууль энэ тэмцээнд хоёр дахь жилдээ оролцлоо. Бид хятадын загвар зохион бvтээгчдийн товчоотой харилцаатай байдаг. Энэ шугамаар мэдээлэл авсан. Ємнєх жил оролцсон туршлага дээрээ тvшиглээд сая болж єнгєрсєн тэмцээнд амжилттай оролцсондоо баяртай байна. -Тэмцээнд манайхаас хэр олон загвар зохион бvтээгч оролцсон бэ? -Энэ удаад ганцаараа явсан. Дэлхийн хэмжээний том наадмын тайзан дээр улсынхаа далбааг єргєж явах сайхан байдгийг мэдэрсэн. -Энэ тэмцээнд ямар улсууд оролцсон бэ. Хэдэн хvн єрсєлдєв? -Дэлхийн 22 орны 32 дизайнер оролцлоо. Зохиогдож байгаа газар нь Бээжин хот болохоор хятадын 2-3 дизайнер оролцсон. Итали, Орос, Унгар, Герман, Америк зэрэг орнуудаас нэг нэг хvн л оролцсон. -Тэргvvн байрыг ямар орны загвар зохион бvтээгч авсан бэ. Загва¬рынх нь онцлог юу байв? -Италийн загвар зохион бvтээгч, 30 настай эмэгтэй энэ тэмцээний тэргvvн байрын шагналыг авсан. Тvvний загвар євєрмєц шийдэлтэй, сэдэвт нэг их баригдаагvй, чєлєєтэй сэт¬гэс¬нээрээ онцлог байлаа. Миний л хувьд их дажгvй санагдсан. -Тэмцээнд оролцогчид чєлєєт загвараар єрсєлдсєн vv. Эсвэл? -Тэмцээнийг зохион байгуулагчдын зvгээс сэдэв єгдєг. Энэ удаагийнх “Хуримын хувцас буюу сvйт бvсгvй” гэсэн сэдэв байлаа. Дvгнэх журмын хувьд авангард тал руугаа тvлхvv анхаардаг. Сэтгэлгээний ур чадвар нэлээд шаарддаг юм билээ. -Орон орны ёс заншил єєр шvv дээ. Тэгэхээр хуримын хувцас ч бас євєрмєц онцлогтой байсан болов уу? -Тийм шvv. Гэхдээ л оролцогчид єєрийн орны vндэсний хувцасны хэв загварыг нэг их тусгаагvй байна лээ. Аль болох л чєлєєтэй сэтгэж, этгээд, євєрмєц загвар бvтээхийг зорьсон нь илт байсан. Єєрєєр хэлбэл, орчин vе рvvгээ хандаж, эрэлхийлэл хийсэн шинэлэг, содон байхыг зорьсон гэдэг юм уу даа. -Тэмцээнд оролцогч загвар зохион бvтээгчид энэ жилийн хуримын даашинзыг ямархуу єнгє, хэлбэр хийцтэйгээр тєсєєлєв дєє? -Маш чєлєєтэй авангард загварыг голлосон. Харин єнгєний хувьд улаан цэнхэр ягаан гээд янз бvрийн єнгийг сонгож байна. Би ч гэсэн хуримыг даашинзныхаа нэгийг нь улаан, нєгєєг нь уламжлалыг дагуулж цагаан єнгє сонгон хийж тэмцээнд оролцсон. -Энэ хаврын бvсгvйчvvдийн гоёлд ямар єнгє загвар голлох бол? -Охид бvсгvйчvvд маань ямар нэг загварт баригдалгvй маш чєлєє¬тэй сэтгэж хувцас¬ладаг болсон нь ажиглагдаж байна. Єнгєний хувьд тод єнгє давамгайлах байх. -Тэгвэл єєрийн тань загвар юу илэрхийлэхийг зорьсон бэ? -Ерєнхийдєє орчин vеийн чиг хандлагыг илэрхийлэхийг зорьсон. Єнєєдрийг хvртэл хувцасны хэв загвараа алдаагvй, стильдээ vнэнч яваа ард тvмэн гэдэг утгаар нь индиан, кобайчуудын хувцаснаас санаа авсан зvйлvvд бий. -Уралдаанд оролцогчид бvтээлээ хийгээд авч очсон уу. Очоод хийсэн vv? -Гурван сарын ємнє эскизний уралдаанаа зарладаг юм билээ. Єнгєрсєн 12 дугаар сард дээрх уралдаанд нь би эскизээ явуулсан. Тэгээд нэгдvгээр сарын сvvлчээр “Танай загвар шалгарсан” гэсэн хариу авч хувцсаа хийх оёх ажилдаа орсон. Энд байхдаа хувцасаа хийгээд авч явсан. -Уралдааны шалгуурын тухайд? -Биднээс маш их ур чадвар шаардсан. Загварын шоу эхлэхээс 3-4 хоногийн ємнєєс шалгаж эхэлдэг юм билээ. Орон орны нэртэй дизайнерууд шvvгчээр ажилласан. Бидний загваруудыг эхлээд дэлгэж тавиад эсгvvр, зохион бvтээлт, оёдол, оёдлын технологи талаас нь шалгадаг. Материалын чанарыг vнэлдэг. Дараа нь моделиуд ємсч зохих ёсны дvнг шvvгчдээс танилцуулж байсан. Єєртєє итгэлтэй байсан уу. Эсвэл? -Маш олон чадварлаг єрсєлдєгчтэй уралдлаа. Тэдний загварууд материал сайтай, маш их сэтгэж хийсэн. Хийх аргын хувьд ч маш чадварлаг ажилласан тал харагдаж байсан. Сvрдэж байсан хэдий ч би єєртєє итгэлтэй оролцсон. -Ємнє нь ямар тэмцээн уралдаануудад оролцож байв? -”Хаврын гоёл”, “Євлийн гоёл”, “Бахархалт vндэсний хувцас” зэрэг загварын наадмуудад оюутан байхаасаа оролцож эхэлсэн. Ер нь л ямар нэгэн загварын тэм¬цээн, шоуг алгасахгvй оролцохыг хичээдэг дээ. -Загвар зохион бvтээгч мэргэжлийг хаана эзэмшив? -2004 онд “Монголжингоо” дээд сургуулийг энэ мэргэжлээр тєгссєн. Тєгсєєд сургуульдаа багшлах урилга хvлээж аваад, багш нартайгаа гар сэтгэл нийлж хоёр дахь жилдээ ажиллаж байна. Хажуугаар нь уран бvтээлээ хийдэг дээ. -Олон улсын загвар зохион бvтээгчдийн тэмцээн жил бvр зохиогддог уу. Ярилцлагынхаа тєгсгєлд энэ тэмцээний гол зорилгыг тодорхойлооч гэвэл? -Олон улсын залуу дизайнеруудын дунд зохиогддог уламжлалт тэмцээн. Оролцогчдын хувьд 35-аас доош насных байх ёстой гэсэн шалгуур тавьдаг. Залуу загвар зохион бvтээгчдийн ур чадвараа єсгєх, мэргэжилдээ дадлагажихад дэмжих талаас тус дєхєм болоход тэмцээний гол зорилго оршдог. (Єнєєдрийн монгол 66/233) Ч.YЛ-ОЛДОХ zuuniimedee.mn

Бичсэн: designer